Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch sinh thái cộng đồng tại Thác Ngao, Quân Chu, Đại Từ - Thái Nguyên

Là một trong mười xã, thị trấn của huyện Đại Từ thuộc vùng đệm rừng quốc gia Tam Đảo, thị trấn Quân Chu không chỉ được biết đến với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hữu tình mà cộng đồng dân cư ở đây còn lưu giữ được những truyền thống văn hóa đậm nét và đây là điểm tựa rất lớn để địa phương phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa, truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số bản địa.

Trên địa bàn hiện có Thiền viện Trúc Lâm Tây Trúc có vị thế đẹp, khí hậu mát mẻ, thuận lợi cho loại hình du lịch sinh thái gắn với tâm linh. Tại đây có 2 di tích rất ý nghĩa về mặt lịch sử là chùa Thiên Tây Trúc, được xây dựng từ thời phong kiến nhà Mạc cách đây 5 thế kỷ và địa danh Lán Than, nơi thành lập đội du kích Cao Sơn, sau đổi tên thành Trung đội giải phóng quân Phạm Hồng Thái trong thời kỳ kháng Nhật - chống Pháp. Tới đây, du khách không chỉ được tận hưởng không khí trong lành, đắm mình giữa không gian hùng vĩ của núi rừng Tam Đảo, mà còn tìm hiểu nhiều nét về lịch sử và văn hoá thông qua những di tích đã và đang được bảo tồn, tôn tạo; đồng thời có những giây phút tĩnh tâm, thanh thản, hướng thiện, nguyện ước những điều tốt đẹp nơi thiền đường trang nghiêm.

Thác Ngao – Điểm đến thu hút khá đông du khách vào mùa hè.

Bên cạnh Thiền viện Trúc Lâm Tây Trúc, Quân Chu còn có thác Đát Ngao hay còn gọi là thác Ngao, là một trong những thắng cảnh nổi tiếng của huyện Đại Từ, nằm sát chân dãy núi Tam Đảo, thuộc thị trấn Quân Chu. Với những cánh rừng nguyên sinh xanh mướt, du khách được hòa mình vào thiên nhiên, cảm nhận không khí trong lành, mát mẻ. Thời gian qua, địa điểm này đã thu hút khá đông du khách đến tham quan, trải nghiệm mỗi dịp cuối tuần.

Khoảnh khắc thư giãn, hòa mình vào thiên nhiên của du khách.

Bên cạnh đó, Quân Chu còn có một cộng đồng dân tộc thiểu số là dân tộc Dao Quần Chẹt, có nhiều tín ngưỡng văn hóa rất độc đáo. Những năm gần đây, đồng bào Dao Quần Chẹt đã mạnh dạn đầu tư xây dựng các mô hình phát triển kinh tế nông nghiệp kết hợp du lịch trải nghiệm cộng đồng. Bà con đã biết gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình, lấy đó làm sản phẩm du lịch riêng có, thu hút du khách. Cách làm này bước đầu đã đem lại hiệu quả kinh tế, tạo việc làm cho lao động địa phương, góp phần nâng cao đời sống người dân và tạo diện mạo mới cho khu vực nông thôn.

Một số mô hình lưu trú được hình thành đáp ứng nhu cầu của du khách.

Có thể nói, đây là những điều kiện để Quân Chu phát triển du lịch cộng đồng, du lịch tâm linh và du lịch sinh thái sườn đông Tam Đảo. Những năm qua huyện Đại từ và thị trấn Quân Chu đang rất quan tâm đến phát triển du lịch và được coi là một nhiệm vụ đột phá của nhiệm kỳ 2021-2025 và những năm tiếp theo. Với những tiềm năng sẵn có và nhu cầu thực tế của khách du lịch, hiện nay, du lịch Quân Chu đã bắt đầu có những chuyển biến mới. Một số mô hình dịch vụ du lịch tại địa phương như: Tắm suối thác, cắm trại, các quán ăn phục vụ đặc sản địa phương được nhiều khách du lịch biết đến. Điển hình nhất là khu vực thác Ngao, suối Đá Trắng, Thiền viện Trúc lâm Tây Trúc. Tuy nhiên đây mới chỉ dừng lại ở hoạt động tự phát, hoạt động kinh doanh còn mang tính mùa vụ, chủ yếu phát triển loại hình ăn uống, tắm suối vào mùa hè, cơ sở lưu trú qua đêm chưa có nhiều.

Năm 2019, Anh Triệu Tiến Tư – Một người con dân tộc Dao đã cùng một số người bạn làm du lịch mạnh dạn đầu tư, cải tạo nông trại của gia đình, thành lập, làm Chủ nhiệm Hợp tác xã Quân Chu. Hợp tác xã Quân Chu được thành lập ban đầu với 7 thành viên đến nay đã có 11 thành viên với sản phẩm chính là chè và dịch vụ du lịch sinh thái cộng đồng. Điều này đã giúp định hình và vươn xa các sản phẩm, thu hút du khách, quảng bá du lịch địa phương, tạo thêm công ăn việc làm, tăng thu nhập cho các thành viên, đặc biệt góp phần gìn giữ, lưu truyền và phát huy những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của gia đình, của đồng bào dân tộc.

Việc phát triển mô hình du lịch sinh thái cộng đồng tại thác Ngao, Quân Chu sẽ là phù hợp với định hướng và khai thác được tiềm năng của địa phương vì phát huy được năng lực đầu tư, nguồn nhân lực, tài nguyên tại chỗ, kết hợp hài hòa với chính lợi ích của người dân bản địa, đặc biệt là đồng bào dân tộc Dao Quần Chẹt, chủ thể chính của cộng đồng nơi đây. Họ rất mong muốn được phát triển kinh tế trong đó có hướng đi phát triển du lịch trên vùng đất của họ.

Từ khu vực thác Ngao, du khách có thể kết nối để khám phá các điểm đến khác trên địa bàn.

Du lịch tại Quân Chu mặc dù có nhiều tiềm năng và cũng đã bắt đầu chuyển mình, đạt được một số những thành tựu nhất định, tạo động lực phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Tuy nhiên hoạt động du lịch này còn một số những hạn chế, khó khăn: Chất lượng và hiệu quả kinh tế của loại hình này chưa cao, hệ thống kết cấu hạ tầng du lịch còn nhiều bất cập, chưa có quy hoạch du lịch cộng đồng, chưa có cơ chế đặc thù để tạo hành lang cho thực hiện, cộng đồng dân cư rất mong muốn được làm nhưng còn nhiều vướng mắc chưa thể triển khai được…  

Trong thời gian tới, để sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng tại khu vực thác Ngao, Quân Chu, Đại Từ thực sự hấp dẫn du khách, hoạt động bài bản, chuyên nghiệp thì rất cần được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành của tỉnh cũng như chính quyền địa phương trong việc quy hoạch, hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng và đặc biệt tạo được hành lang pháp lý để bà con có động lực cũng như yên tâm trong việc đầu tư các dịch vụ đáp ứng nhu cầu của du khách. Đồng thời góp phần bảo vệ, phát huy tài nguyên thiên nhiên và giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người dân, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của địa phương, góp phần vào sự phát triển du lịch của huyện Đại Từ./.

Tác giả: Minh Đỗ - Thu Hương