Dân tộc Sán Chay di cư vào phía Bắc Đại Việt cách ngày nay khoảng trên 900 năm. Họ định cư chủ yếu ở các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn, Phú Thọ, Cao Bằng, Thái Nguyên...
Dân tộc Sán Chay di cư vào phía Bắc Đại Việt cách ngày nay khoảng trên 900 năm. Họ định cư chủ yếu ở các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn, Phú Thọ, Cao Bằng, Thái Nguyên...
Khu di tích Quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa với 128 điểm di tích lịch sử, ghi dấu một thời hào hùng trong lịch sử đấu tranh giải phóng và bảo vệ độc lập dân tộc. Trong số các di tích đó có những di tích là địa chỉ về nguồn của các ban, ngành Trung ương như: Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Hội Nhà báo, Tổng cục Hậu cần... Di tích Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc cũng là một trong những địa chỉ về nguồn như vậy.
Vào một ngày đầu tháng 7 âm lịch, tôi và đồng nghiệp đến thăm chùa Đán – một địa điểm tâm linh tại thành phố Thái Nguyên. Thật may mắn cho chúng tôi hôm đó cũng là ngày nhà chùa tổ chức lễ Vu Lan báo hiếu, rất đông phật tử đã đến chùa để tưởng nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của các đấng song thân, dù còn hiện tiền hay không còn trên cõi đời này.
Di tích Nhà tù Chợ Chu thuộc xóm Vườn Rau, thị trấn Chợ Chu, huyện Định Hóa, cách thành phố Thái Nguyên 55km về phía Tây Bắc. Di tích không chỉ là nơi ghi dấu tội ác của thực dân Pháp mà còn có một ý nghĩa quan trọng thể hiện ý chí đấu tranh bất khuất của những người yêu nước, các chiến sĩ cách mạng, sự đoàn kết quân dân trong lịch sử đấu tranh trước cách mạng tháng Tám năm 1945.
Ngay trung tâm xã Thanh Định (Định Hóa) có một di tích lịch sử quan trọng, đó là nơi ra đời của Tổng cục Cung cấp, tiền thân của Tổng cục Hậu cần Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Chiến tranh đã qua đi nhiều năm nhưng những hậu quả và dư âm của nó còn để lại vẫn rất lớn và khốc liệt, ghi dấu mãi trong tâm trí mỗi thế hệ người dân Việt Nam.
Những ngày tháng 5 lịch sử, chúng tôi thực hiện cuộc hành trình về ATK Định Hóa (Thái Nguyên), Thủ đô gió ngàn, nơi Bác Hồ và Trung ương Đảng trước đây đã chọn để lập căn cứ cách mạng.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là vị tướng lừng danh trong lịch sử, được cả nhân loại biết đến như một thiên tài quân sự. Người đã hiến dâng cả cuộc đời cho sự nghiệp đấu tranh giành, giữ độc lập dân tộc, là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong những năm tháng ở ATK Định Hóa, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đặc biệt gắn bó với mảnh đất Bảo Biên, xã Bảo Linh. Đây từng là nơi ở và làm việc của Đại tướng và Cơ quan Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam giai đoạn 1949-1954.
Di tích Khau Tý thuộc xã Điềm Mặc, là địa điểm đầu tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh đến ở, làm việc tại ATK Định Hóa để lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1947-1954). Từ thành phố Thái Nguyên ngược theo quốc lộ số 3 đi Bắc Cạn, đến km31, rẽ trái 19km tới ngã ba Quán Vuông, rẽ trái đi tiếp 10km theo đường nhựa, cách chợ Điềm Mặc 400m, rẽ trái theo đường liên xã 900m là đến di tích.
Cứ mỗi độ tháng 5 về cả núi rừng Việt Bắc lại trào dâng một nỗi nhớ Bác khôn nguôi, như bài thơ của nhà thơ Tố Hữu đã viết:
Nhắc đến địa danh chùa Hang tại Thái Nguyên hẳn nhiều người sẽ nghĩ đến một ngôi chùa thuộc phường Chùa Hang, thành phố Thái Nguyên mà ít ai biết rằng trên mảnh đất này còn có một ngôi chùa nữa cũng mang tên chùa Hang nhưng lại thuộc địa phận thị trấn Chợ Chu, huyện Định Hóa.
“Vui sao một sáng tháng nămĐường về Việt Bắc lên thăm Bác HồSuối dài xanh mướt nương ngôBốn phương lồng lộng Thủ đô Gió Ngàn”
Di tích lịch sử Quốc gia Núi Văn – Núi Võ nằm dưới chân dãy núi Tam Đảo, thuộc địa phận hai xã Văn Yên và Ký Phú, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, nơi đây gắn liền với tên tuổi và quê hương vị danh tướng Lưu Nhân Chú nổi danh về tài hoa và tinh thần dũng cảm dưới cờ đại nghĩa trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh do Lê Lợi lãnh đạo thế kỷ XV.
Những ngày đầu xuân mới, các địa danh của vùng Việt Bắc nói chung và của tỉnh Thái Nguyên nói riêng luôn là một trong những điểm đến đầy ý nghĩa trong chuyến du xuân của du khách. Đến với Thái Nguyên trong dịp này, bên cạnh khám phá văn hóa truyền thống và không khí lễ hội, du khách còn được tri ân các bậc tiền nhân khi tìm về những di tích, nơi ghi dấu lịch sử hào hùng của dân tộc trên quê hương cách mạng.
Tháng 12 - Tháng gắn liền với các hoạt động chào mừng kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và Ngày Quốc phòng toàn dân. Trong khuôn khổ bài viết, tác giả xin giới thiệu tới du khách một số địa chỉ đỏ về du lịch lịch sử gắn liền với hoạt động của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, các tướng lĩnh chỉ huy quân đội trên đất ATK Định Hóa, Thái Nguyên.
Rừng Khuôn Mánh thuộc xã Tràng Xá, huyện Võ Nhai từng là nơi hoạt động của cán bộ cách mạng và du kích trong thời kỳ kháng chiến. Ngày 15-9-1941, tại đây đã diễn ra Lễ thành lập Đội Cứu Quốc quân II, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đó là mốc son đánh dấu một thời kỳ lịch sử đấu tranh cách mạng kiên cường của Đảng và nhân dân ta trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Nơi đây đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia, là tài sản vô giá trong kho tàng di sản văn hoá của dân tộc.
Trên địa bàn tỉnh có 1 khu di tích Quốc gia đặc biệt, gồm 13 điểm di tích; 49 di tích Quốc gia; 205 di tích cấp tỉnh đã được lập hồ sơ khoa học xếp hạng theo đúng quy định của Luật di sản văn hoá.
Thái Nguyên là tỉnh miền núi nằm ở phía Đông Bắc của Tổ quốc; nơi có non xanh, nước biếc, phong cảnh hữu tình, nằm trong sơn hệ thuộc cánh cung Bắc Sơn, Ngân Sơn, Sông Gâm, Tam Đảo. Trong quá trình kiến tạo của vỏ trái đất, các nhân tố nội sinh: Cấu tạo nham thạch, vận động kiến tạo, kiến trúc địa chất đã sản sinh ra cho mảnh đất này nhiều tiềm năng du lịch, trong đó có loại hình du lịch hang động gắn với khảo cổ học và tâm linh.
Nhân một chuyến công tác cùng đồng nghiệp, tôi có dịp được đến thăm và vãn cảnh chùa Thiên Tây Trúc. Chùa tọa lạc tại sườn Đông dãy núi Tam Đảo hùng vĩ, thuộc xóm Hòa Bình, xã Quân Chu, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Nơi đây đang là một điểm về du lịch tâm linh thu hút du khách đến vãn cảnh và trải nghiệm khóa tu thiền.
Cách thành phố Thái Nguyên khoảng 5km về phía nam, Khu di tích lịch sử lưu niệm Thanh niên xung phong Đại đội 915 thuộc phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên. Nơi đây đã viết nên bản hùng ca bất tử của 60 thanh niên xung phong Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái.
1. Vị trí địa lý và phạm vi hành chính: Tỉnh Thái Nguyên, là trung tâm chính trị, kinh tế của khu Việt Bắc nói riêng, của vùng trung du miền núi đông bắc nói chung, là cửa ngõ giao lưu kinh tế xã hội giữa vùng trung du miền núi với vùng đồng bằng Bắc Bộ; phía Bắc tiếp giáp với tỉnh Bắc Kạn,...