Để Di sản 915 trở nên sống động

Công trình thể hiện tấm lòng tri ân của cán bộ, nhân dân Thái Nguyên với 60 liệt sĩ TNXP tỉnh Bắc Thái (nay là tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn) trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược. Đã có hàng triệu lượt người trên mọi miền Tổ quốc về Di sản 915 dâng hương, tưởng nhớ các TNXP vì Tổ quốc hy sinh. Từng câu chuyện đời, chuyện về thời chiến tranh tàn khốc được tái hiện cảm động. Di sản 915, một khúc tráng ca bất tử giữa lòng thành phố thép.

8 năm (1965-1972), giặc Mỹ đã sử dụng 2.711 lượt máy bay F111, F105 và máy bay B52 ném hơn 14.000 tấn bom đạn xuống Bắc Thái. Nhiều nhà máy, công trình, trường học, bệnh viện, khu vực dân cư bị địch đánh phá dữ dội. Có những ngày bom rơi như vãi sỏi xuống các tuyến đường quan trọng. Năm 1972, các ngày 14, 17 và 21-9, máy bay Mỹ trút 444 quả bom các loại xuống các tuyến đường 16A, Quốc lộ 1B; ngày 25-9, máy bay Mỹ tiếp tục ném 50 quả bom phá, bom phạt vào vị trí kho xăng dấu Hoá Trung (Đồng Hỷ). Sang tháng 10, tháng 11 máy bay Mỹ tiếp tục ném xuống Thái Nguyên hàng trăm quả bom các loại. Nhưng với tinh thần kiên trung, anh dũng, tiếng bom vừa ngớt, trận địa còn mù mịt khói lửa, các anh chị TNXP của Đại đội 915, TNXP Đội 91 Bắc Thái và các lực lượng đã có mặt tại hiện trường làm nhiệm vụ cứu người, cứu hỏa, giải tỏa kho hàng và san lấp hố bom. Vừa làm, vừa ca hát, cái chất trẻ trung của TNXP làm nguôi đi mệt nhọc. Vào đêm Noel năm 1972, quân đội Mỹ cho máy bay ném bom như trải thảm xuống khu vực Ga Lưu Xá. Trận bom đêm Giáng sinh làm tan hoang một vùng đất, cướp đi sinh mạng của 60 TNXP Đại đội 915.

 Để đời đời tưởng nhớ sự hy sinh của các TNXP, năm 1994, Thành đoàn Thái Nguyên phát động việc xây dựng công trình Bia tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ Đại đội 915. Năm 1996, Nhà bia tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ TNXP chính thức được xây dựng trên một diện tích rộng hơn 400m2. Tháng 4-2009, Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng Vũ trang Nhân dân cho Đại đội 915. Tháng 12-2009, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Quốc gia, địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915 hy sinh tại Ga Lưu Xá. Năm 2010, UBND tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng và phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình gồm 14 hạng mục. Và tháng 4-2018, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã thống nhất với đề nghị của UBND tỉnh Thái Nguyên, triển khai Dự án tu bổ, tôn tạo Di tích Đại đội TNXP 915. Di tích được mở rộng từ 1,1 ha lên 4,75 ha với tổng mức đầu tư 46,7 tỉ đồng, trong đó 39,34 tỉ đồng do các doanh nghiệp, cá nhân tài trợ.

Di sản 915 được xây dựng, tôn tạo đáp ứng lòng mong đợi của cán bộ, nhân dân 2 tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Và ngay từ bây giờ, một vấn đề đặt ra là phải làm như thế nào để Di sản 915 trở nên sống động trong lòng các thế hệ cháu con - những người không trải qua chiến tranh. Chúng tôi thiết nghĩ yếu tố quan trọng hàng đầu là đội ngũ cán bộ, nhân viên làm việc tại Di sản 915, ngoài việc cần có trình độ chuyên môn sâu, còn phải là những con người nhiệt huyết, có tâm hồn yêu nước, yêu chủ nghĩa cách mạng, hằng ngày trực tiếp truyền tải những thông điệp về Di sản 915 đến nhân dân, du khách trong nước và thế giới với một cảm xúc căng đầy. 

Ngọc Chuẩn