Bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử

Theo thống kê, huyện Định Hóa hiện có 128 điểm di tích lịch sử, trong đó có 18 di tích được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia. Những năm qua, Ban Quản lý Khu Di tích Lịch sử - Sinh thái ATK Định Hóa đã rất nỗ lực phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phục dựng, tôn tạo các điểm di tích trên địa bàn, điển hình như: Di tích lán Tỉn Keo, Di tích Văn phòng Bộ Tổng tư lệnh, Di tích nơi thành lập Hội Nhà báo Việt Nam, Di tích thành lập Ban Kiểm tra Trung ương, xây dựng Bia lưu niệm đồng chí Phạm Văn Lộc - người chiến sĩ bảo vệ, giúp việc Bác Hồ hy sinh ở Khuôn Tát (năm 1948); Nhà đón tiếp khách dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh... Và mới đây, UBND huyện Định Hóa cùng với các đơn vị thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam đã khảo sát các điểm di tích để sắp tới sẽ xây dựng một số công trình như: tuyến đường nối từ thôn Đồng Đau (xã Định Biên) có Di tích nơi ở và làm việc của Đại tướng Hoàng Văn Thái, Tổng Tham mưu trưởng đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam đến thôn Bảo Biên 1 (xã Bảo Linh) - có Di tích nơi ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Nhà trưng bày truyền thống kết hợp Nhà sinh hoạt cộng đồng tại thôn Bảo Biên 1; tuyến đường vào Di tích nơi ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp...
Bên cạnh việc phục dựng, tôn tạo các di tích, việc sưu tầm các tài liệu, hiện vật lịch sử cũng đặc biệt được quan tâm.

Đồng chí Đồng Khắc Thọ, Trưởng ban Ban Quản lý Khu di tích Lịch sử - Sinh thái ATK Định Hóa cho biết: Trong 5 năm qua, Ban đã sưu tầm được trên 400 tài liệu, hiện vật, trên 500 ảnh tư liệu, trên 4.000 sách hồi ký, lịch sử... tại các địa phương: Định Hóa, Đại Từ, Phú Lương, T.P Thái Nguyên, Bắc Sơn (Lạng Sơn), Bảo tàng Bắc Kạn, Khu Di tích Pác Bó, Bảo tàng tỉnh Cao Bằng, Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bảo tàng Biên phòng... Trong quá trình sưu tầm, chúng tôi đã thu thập được những hiện vật vô cùng quý giá như: Áo dạ, thanh kiếm Bác Hồ tặng cụ Ma Tiến Đàm, khi cụ Đàm chữa bệnh cho Người ở Tân Trào (tháng 7-1945) do con, cháu lưu giữ; phù điêu đồng chân dung Bác của nhà Điêu khắc Nguyễn Cao Đàm. Cùng với đó, chúng tôi cũng đã tích cực phối hợp với Bảo tàng Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề "Bảo tồn, phát huy di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở ATK Việt Bắc - Thái Nguyên gắn với du lịch" vào năm 2010; tham gia lập hồ sơ khoa học trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Quốc gia nơi thành lập Trường Nguyễn Ái Quốc tại Làng Luông (xã Bình Thành). Và đặc biệt là lập hồ sơ khoa học trình UBND tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội đồng di sản Văn hóa Quốc gia, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định xếp hạng Khu Di tích Quốc gia đặc biệt cho ATK Định Hóa...

Song song với việc sưu tầm hiện vật, tài liệu và lập hồ sơ khoa học đề nghị công nhận xếp hạng di tích, Ban Quản lý Khu di tích Lịch sử - Sinh thái ATK Định Hóa và UBND huyện còn tổ chức nhiều hoạt động nhằm quảng bá tới du khách, hình ảnh về các điểm di tích như: đăng tải thông tin trên hệ thống website; xuất bản sách - ảnh; tổ chức các cuộc triển lãm về Khu Di tích Quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa, về hoạt động của Bác Hồ, của Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở ATK; tổ chức Lễ hội Lồng Tồng vào ngày mồng 9 và 10 tháng Giêng hằng năm.... Các hoạt động này đã thu hút hàng nghìn lượt du khách đến tham quan, tìm hiểu tại các di tích. Từ đó đã hình thành được những tour du lịch: T.P Thái Nguyên - Hồ Núi cốc - Bình Thành - Khau Tý - Đèo De và ATK Định Hóa - ATK Tân Trào - Khu Di tích Công an nhân dân (Tuyên Quang)...

Đồng chí Nguyễn Thị Thu Hoài, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Định Hóa cho biết: Để giữ chân các du khách, UBND huyện đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phục dựng, bảo tồn Làng Nhà sàn ở Bản Quyên, xã Điềm Mặc. Khi tham quan các địa điểm di tích lịch sử quanh địa bàn, du khách có thể đến thăm, lưu trú tại các Nhà sàn để thưởng thức những làn điệu Then của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, những món ăn đặc sản của quê hương. Cùng với đó, huyện còn tích cực phối hợp với Ban Quản lý Khu Di tích Lịch sử - Sinh thái ATK Định Hóa kết nối các điểm di tích lịch sử phía Nam với phía Bắc của huyện tạo thành các tour du lịch lịch sử - sinh thái...