Ấn tượng hành trình ghé thăm làng nghề rượu Bằng Phúc

Mỗi miền quê đều lưu giữ cho mình những nét đặc sắc riêng, không chỉ là phong cảnh mà còn là hồn cốt trong từng sản vật địa phương. Trên hành trình đến khu du lịch hồ Ba Bể, nếu đi theo cung đường mới, du khách sẽ đi qua xã Bằng Phúc (nay là xã Đồng Phúc) – nơi có một đặc sản đã được truyền tiếng vang xa khắp các tỉnh, thành đó là rượu men lá Bằng Phúc.

Một buổi chiều đầu đông ghé thăm thôn Nà Bây và Khuổi Quang của xã Đồng Phúc, chúng tôi bắt gặp hình ảnh quen thuộc của những nếp nhà sàn san sát bên sườn núi, khói bếp tỏa hương rượu nồng nàn, ánh lửa ấm hồng hắt ra từ gian bếp nhỏ. Người dân nơi đây, chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày và Dao rất mộc mạc và hiếu khách. Đến bất kỳ nhà nào, chúng tôi cũng được đón tiếp nồng hậu, được mời chén rượu men lá vừa ra lò, ấm lòng giữa tiết trời se lạnh.

Những nếp nhà sàn san sát bên sườn núi của người dân địa phương.

Không ai còn nhớ nghề nấu rượu có từ bao giờ, chỉ biết rằng nó đã được cha truyền con nối qua nhiều thế hệ. Ngày nay, tại xã Đồng Phúc có 5 thôn thì hơn 70% hộ dân vẫn giữ nghề nấu rượu truyền thống, một nét đẹp văn hóa vừa mộc mạc, vừa đáng trân trọng. Từ chỗ nấu để phục vụ gia đình và chăn nuôi, rượu Bằng Phúc nay đã trở thành thương hiệu lan tỏa khắp cả nước, hiện diện trong các hội chợ và hệ thống OCOP với chứng nhận 3 – 4 sao.

Toàn bộ quá trình nấu được đun bằng củi mang lại hương thơm dịu

và độ nồng vừa phải

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, điều tạo nên sự khác biệt cho sản phẩm rượu Bằng Phúc đó chính là nước dùng để nấu rượu là nguồn nước lạnh dẫn từ khe suối trong rừng sâu, kết hợp với men lá thảo dược do người dân tự tay làm từ nhiều loại thảo dược quý trên rừng. Toàn bộ quá trình nấu được đun bằng củi mang lại hương thơm dịu và độ nồng vừa phải. Một chén rượu ngon, theo người dân địa phương, phải ngọt đầu lưỡi, thơm dịu, êm nồng, uống xong không đau đầu.

Để có được mẻ rượu ngon, người nấu phải tỉ mỉ qua nhiều công đoạn.

Để có được hương vị ấy, người nấu phải tỉ mỉ qua nhiều công đoạn: Đầu tiên là nấu cơm từ gạo hoặc ngô, để nguội rồi trộn với men lá đã nghiền mịn. Tiếp đến ủ kín trong 24 giờ đến khi cơm “ấm mềm” theo kinh nghiệm của người dân địa phương. Rồi sau đó cho vào chum ủ kín trong thời gian 01 tháng trước khi đem chưng cất. Rượu sau khi nấu xong còn được khử andehit và hạ thổ vài tháng để đạt đến độ “chín” hoàn hảo.

Rượu sau khi nấu xong sẽ được hạ thổ vài tháng

để đạt đến độ “chín” hoàn hảo.

Hiện tại, xã Đồng Phúc đã hình thành nhiều hợp tác xã như Tô Hoài, Thanh Tâm..., giúp chuẩn hóa quy trình, xây dựng thương hiệu, đa dạng mẫu mã, đưa sản phẩm của địa phương vươn xa hơn trên thị trường.

Sản phẩm rượu men lá Bằng Phúc ngày một vươn xa trên thị trường.

Không chỉ là sản phẩm, rượu Bằng Phúc còn là câu chuyện văn hóa, là hơi thở cuộc sống của người dân miền sơn cước. Ghé thăm nơi đây, du khách có thể trải nghiệm nấu rượu cùng người dân bản địa, khám phá cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, tìm hiểu những giá trị truyền thống và tận hưởng không khí trong lành của vùng núi phía Bắc tỉnh Thái Nguyên.

Thiết nghĩ, nếu được quan tâm, định hướng phát triển du lịch cộng đồng nơi đây sẽ mang đến những trải nghiệm mới mẻ về ẩm thực, văn hóa và chuỗi giá trị tuần hoàn. Bởi rượu men lá Bằng Phúc không chỉ là đặc sản, mà còn là tinh túy của núi rừng và tấm lòng của người dân Đồng Phúc gửi trao đến du khách gần xa./.

Tác giả: Chu Đỗ - Nam Đan