Động Hua Mạ – Viên ngọc ẩn giữa núi rừng Ba Bể

Động Hua Mạ nằm ở lưng chừng núi Cô Đơn, thuộc thôn Bản Pjan, xã Đồng Phúc, tỉnh Thái Nguyên (trước đây là xã Quảng Khê, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn). Từ chân núi, du khách sẽ chinh phục hơn 300 mét đường bậc đá uốn quanh sườn núi để đến cửa động. Tuy hơi thử thách, nhưng cảnh quan hoang sơ và khí hậu mát lành sẽ là phần thưởng xứng đáng cho mọi bước chân. Từ cửa đi xuống khoảng hơn 100m là lòng động. Động ăn sâu vào núi theo hướng Đông và thông ra ở phía Nam, có chiều dài gần 700m, nền động khô ráo, mát về mùa hè và ấm về mùa đông. Trần động có nơi cao nhất là 50m, lòng động khoảng từ 30- 50m, có nhiều khu vực bằng phẳng như sân lớn giữa lòng núi. Trong động có vô vàn thạch nhũ đẹp với nhiều hình thù độc đáo như: Tượng phật bà Quan Âm trên đài sen, hình ảnh thầy trò đường tăng đi thỉnh kinh, khu rộng bậc thang, rèm đá, cổng đá… Điều đặc biệt ở đây xuất hiện nhiều lớp đá hoa cương trên các vách đá. Theo đánh giá của các chuyên gia khảo sát và cảm nhận của du khách tham quan thì Động Hua mạ là hang động tự nhiên còn nguyên vẹn và đẹp nhất trong khu vực hiện nay.

Dù đã được khảo sát du lịch vào năm 2003-2004 nhưng động Hua Mạ hiện vẫn giữ được nét hoang sơ nguyên bản, chưa bị thương mại hóa như nhiều danh thắng khác. Đây là cơ hội tuyệt vời để du khách khám phá vẻ đẹp thiên nhiên một cách chân thực, sâu lắng, tránh xa ồn ào phố thị.

Không chỉ hấp dẫn bởi vẻ đẹp địa chất, động Hua Mạ còn mang trong mình hơi thở huyền thoại. Tương truyền xưa kia khu rừng quanh động là nơi hoang vu, chỉ có tiếng chim kêu vượn hú. Một ngày nọ, có một vị tướng quân đi tuần qua bờ sông Lèng, bèn dừng lại nghỉ ngơi. Tuy nhiên, khi chuẩn bị qua sông thì con ngựa của ông đã hí vang trời và nhất quyết quay đầu. Cùng lúc đó, vị tướng quân nghe thấy tiếng động vang vọng từ phía ngọn núi Lèo Pèng. Vị tướng quân thấy lạ đã hỏi thăm dân làng và được kể lại rằng âm thanh đó chính là tiếng hú vang của những binh sĩ cùng triều đình chống giặc ngoại xâm, tiếng vọng đó có lẽ là tiếng của người xưa vọng về khi thấy đoàn quân triều đình đi ngang qua.

Vị tướng quân nghe xong câu chuyện đã ra lệnh cho quân lính phải hạ trại và mổ ngựa để làm tế lễ trời đất. Kỳ bí thay, khi tế lễ kết thúc tiếng hú vang trên núi dần biến mất. Từ đó về sau bỗng mọc lên một hang động với những khối nhũ đá tuyệt đẹp, ngày qua ngày càng trở nên lộng lẫy đầy huyền bí. Người dân truyền tai nhau và đặt tên hang động là động Hua Mạ, có nghĩa là Đầu ngựa.

Hiện nay, tuyến đường từ TP. Bắc Kạn (cũ) tới khu du lịch Ba Bể đã được nâng cấp, rút ngắn thời gian di chuyển đáng kể, tạo điều kiện lý tưởng để động Hua Mạ trở thành điểm dừng chân đầu tiên của du khách trong hành trình khám phá thiên nhiên hùng vĩ của miền Đông Bắc./.