Về miền sử xanh

Đã có lúc tôi tự hỏi lòng mình: Giọng nói hồn nhiên trong như nước suối đầu nguồn của cô gái Tày, hướng dẫn viên Ban Quản lý Khu di tích lịch sử - sinh thái ATK Định Hóa, hay mảnh đất nặng mang những dấu tích lịch sử cách mạng này hút hồn tôi? Có lẽ cả hai lý do ấy đã hối thúc, tạo động lực cho tôi cũng như bao du khách tìm về.

Trên con đường mỏng như dải lụa mềm vắt hờ vào lưng đồi, rồi trải qua cánh đồng vàng rộm mùa lúa chín của bản người Dao trên đỉnh đèo cách mạng (đèo De, xã Phú Đình), tôi cũng như bao du khách, mỗi người một tâm trạng. Nhưng đã là người Việt Nam, khi về đây đều trào dâng niềm cảm xúc tự hào, rằng mình được về với vùng Thủ đô gió ngàn trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1947-1954).

Dưới tán rừng vầu, du khách về đây nhẹ đặt bước chân lên từng bậc đá rêu phong, lòng cảm nhận “Vẫn còn đâu đây bóng hình của Bác”. Thời quá khứ đã khép lại, nhưng niềm tự hào của ngày hôm qua, như ngọn lửa lòng, bừng cháy ở hiện tại, soi đường, chỉ lối cho con cháu đời đời tự tin bước về phía tương lai. Có lần, khi về thăm ATK Định Hóa, ông Đỗ Trọng Hiệp, Chủ tịch Hội Du lịch tỉnh đã bảo với chúng tôi: Ngoài những địa danh lịch sử, ATK Định Hóa còn là nơi được tạo hóa ban tặng bao điều kỳ diệu về cảnh vật thiên nhiên, và cả một nền văn hóa của nhiều dân tộc khác nhau, đây là một lợi thế rất thuận lợi cho ngành Du lịch phát triển. Còn ông Đồng Khắc Thọ, Trưởng Ban Quản lý Khu di tích lịch sử - sinh thái ATK Định Hóa tâm đắc: Ban Quản lý Khu di tích xác định: Muốn phát triển du lịch bền vững phải chú trọng bảo tồn, phát huy các di tích lịch sử , văn hóa ATK sinh thái, cảnh quan và văn hóa dân tộc thành các sản phẩm du lịch gắn với vui chơi, giải trí, ẩm thực đặc trưng ATK Việt Bắc và mua sắm chợ quê miền núi, hình thành các chuỗi di tích lịch sử - sinh thái - làng du lịch ATK Định Hóa, điểm đến của các tuor du lịch tiêu biểu.

Du khách dâng hương tại Nhà tưởng niệm Bác Hồ trên đỉnh đèo De, ảnh: Minh Đỗ

Nhà trưng bày ATK Định Hóa, tổ hợp trưng bày 380 hiện vật, ảnh tư liệu, sa bàn tái hiện không gian Thủ đô kháng chiến được ví như một “cột mốc” bảo tồn, phát huy giá trị, phát triển Khu di tích lịch sử - sinh thái ATK Định Hóa ngày nay.

Nhà trưng bày Khu di tích lịch sử ATK Định Hóa (Ảnh: Thúy Hà)

Huyện Định Hóa có 16/24 xã, thị trấn được Nhà nước tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. 128 điểm, trong đó có 17 di tích, danh thắng được xếp hạng cấp Quốc gia; 6 di tích xếp hạng cấp tỉnh… Ngày 10-5-2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 548/QĐ-TTg, xếp hạng ATK Định Hóa là Di tích Quốc gia đặc biệt. Một vinh dự lớn đối với tỉnh Thái Nguyên là Đảng, Nhà nước ta khẳng định: Cùng với Pác Bó (Cao Bằng), Tân Trào (Tuyên Quang), ATK Định Hóa là một quần thể di tích quan trọng bậc nhất của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX, một vùng Thủ đô kháng chiến trên nhiều mặt.

Di tích cây đa Khuôn Tát, ảnh: Minh Đỗ

Để xây dựng ATK, một vùng đất sử xanh mang nhiều dấu ấn lịch sử cách mạng phát triển xứng tầm, đồng thời là một điểm đến hấp dẫn đối với du khách, từ năm 1995 đến nay, Đảng, Nhà nước đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng để bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích ở các xã Phú Đình, Điềm Mặc, Bảo Biên, Bảo Linh… Do đó đã xây dựng được ngay trong lòng ATK Định Hóa một chuỗi hệ thống cơ sở di tích, điểm đến phục vụ cho ngành Du lịch phát triển, như Nhà trưng bày ATK, mái lán Tỉn Keo, nhà lán họp Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ, nhà ngủ, nghỉ của Bác Hồ, di tích suối Khuôn Tát, cây đa Khuôn Tát, hầm địa đạo đồi Nà Đình - nơi Bác Hồ giao nhiệm vụ cho Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp “Đánh chắc thắng” khi cầm quân đi chiến dịch Điện Biên Phủ…

Suối Khuôn Tát, ảnh: Minh Đỗ

Đường vào lán Khuôn Tát, ảnh: Minh Đỗ

Tôi nhẩm đếm từng bậc đá lên đỉnh đèo De, vào Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, tới trước ban thờ Người, xin dâng kính nén hương lòng, lặng nghe tiếng chuông ngân, vọng về sâu thẳm quá khứ. Tiếng chuông nhắc nhớ mỗi người chuyện “Ăn quả nhớ người trồng cây”, chuyện năm xưa, từ vùng đất này đã có bao hùng binh ra mặt trận, làm nên một Việt Nam “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.