Tháng Bảy nhớ về xóm Bàn Cờ

Vào tháng 6/1947 khi cuộc kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn ác liệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị Chính phủ chọn một ngày trong năm “ Để đồng bào có dịp bày tỏ lòng hiếu nghĩa và yêu mến thương binh”. Thực hiện ý kiến của Hồ Chủ Tịch, đầu tháng 7/1947 Ban vận động tổ chức Ngày Thương binh toàn quốc được thành lập, mở cuộc họp tại huyện Đại Từ, nhất trí đề nghị Chính phủ lấy ngày 27/7 là ngày thương binh liệt sỹ toàn quốc.

Bác Hồ đồng ý với đề nghị của Ban vận động. Bác viết thư cho ban: “Ngày 27 tháng 7 là một dịp cho đồng bào ta bày tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái là tỏ ý yêu mến thương binh… Tôi xin xung phong gửi một chiếc áo lót lụa của chị em phụ nữ đã biếu tôi, một tháng lương của tôi, một bữa ăn của tôi và của cả các nhân viên ở Phủ Chủ tịch. Cộng lại là một nghìn một trăm hai mươi bảy đồng (1.127đ)”

Ngày 27/7/1947, dưới gốc đa cổ thụ tại xóm Bàn Cờ, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên đã diễn ra cuộc mít tinh trọng thể gồm 300 cán bộ, bộ đội và đại diện các tầng lớp nhân dân địa phương họp mặt nghe công bố bức thư của Bác Hồ ghi nhận sự ra đời của Ngày Thương binh liệt sỹ ở nước ta. Từ đây đất nước ta đã có một ngày chính thức để tưởng nhớ, ghi công, đền ơn đáp  nghĩa thương binh liệt sỹ và những gia đình thương binh liệt sỹ.

Khu di tích 27/7 tại xóm Bàn Cờ đã trở thành biểu tượng cho truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta. Để ghi nhớ công lao to lớn của Bác Hồ vĩ đại và các anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống vì độc lập dân tộc, tự do của tổ quốc, ngày 3/2/1997, Bộ Lao động và Thương binh Xã hội đã khởi công xây dựng nhà tưởng niệm, trưng bày truyền thống, khuôn viên di tích với tổng diện tích 3000m². Công trình được đưa vào sử dụng đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Thương binh liệt sỹ 27/7/1997. Năm 2007 được Nhà nước đầu tư xây dựng, tôn tạo thành một công trình văn hóa lớn, xứng tầm với vị thế của nó trong lịch sử. Năm 2017, nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh liệt sỹ 27/7/2017 Khu di tích tiếp tục được tu bổ, tôn tạo và mở rộng khuôn viên thêm 3ha để xây dựng sân bãi đỗ xe và các công trình phụ trợ.

 Khu di tích có khuôn viên rộng, hồ sen đẹp, có cổng Tam quan, sân hành lễ… nổi bật giữa khuôn viên của Khu di tích, ngay trước nhà tưởng niệm là bia đá. Bia là tảng đá vân mây trắng hình nón, cao hơn 3m, rộng gần 3m, nặng gần 7 tấn, ghi: “Nơi đây ngày 27/7/1947 ba trăm cán bộ, bộ đội và đại diện các tầng lớp nhân dân địa phương họp mặt nghe công bố thư của Bác Hồ, ghi nhận sự ra đời của ngày thương binh liệt sỹ của nước ta”.

Nằm trong khuôn viên Khu di tích còn có Nghè Ông, là nơi thờ tiến sỹ Đồng Doãn Khuê sinh tại làng Bàn Cờ, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ và đỗ tiến sỹ khoa Bính Thìn, niên hiệu Vĩnh Hựu năm thứ 2 (1736). Nghè Bà thờ công chúa Mai Hoa. Mùng 7 tháng giêng hàng năm bà con nhân dân nơi đây sắm lễ vật mở hội vui xuân tại Nghè thành tâm cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Khu di tích lịch sử quốc gia 27/7 tại xóm Bàn Cờ, xã Hùng Sơn là một trong những công trình văn hóa lịch sử có ý nghĩa to lớn, đáp ứng được nhu cầu của du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan và tưởng nhớ công lao của Hồ Chủ Tịch và các anh hùng liệt sỹ, thưởng ngoạn cảnh quan một vùng đất địa linh sơn thủy. Hơn nữa đây còn là điểm nối tuyến thăm quan Khu du lịch Hồ Núi Cốc với các điểm di tích lịch cách mạng An toàn khu Định Hóa và Tân Trào, Tuyên Quang

Tác giả: Minh Đỗ